Hemhal Olmak

Türk dil kurumuna göre "Hemhal Olmak" demek; "bütünleşmek, birliktelik özelliği göstermek" demek.

Ben bu deyişi çok seviyorum ve insan ilişkileri ile ilgili pekçok anlam yüklüyorum. Gerek kadın-erkek ilişkisi, gerek arkadaş ilişkisi, gerekse ebeveyn-çocuk ilişkisinin anahtarının aynı olduğunu düşünüyorum. Hemhal olmak. Değiştirmeye çalışmadan, yargılamadan anlamak. İçinde bulunduğu koşullar, yetiştirilme tarzı ve düşünce sistematiği ile insanları değerlendirmek. Hareketlerini anlamlandırmak.

Çoğu zaman verdiğimiz tepkiler, hareketlerimiz, aldığımız kararlar ve hatta öne sürdüğümüz fikirler bu gerçekler ile şekilleniyor. Ailemizde neler gördük, nasıl bir ortamda büyüdük, nelere sahip olduk, nelere olamadık, şu anki ihtiyaçlarımız neler ve bizim üzerimizde hangi konular baskı kuruyor. Bu değişkenler belirliyor davranışlarımızı. Karşımızdaki ise, kendi dimamiklerine göre değerlendiriyor bizi, anlaşmazlıklar da bundan çıkıyor.

İş hayatına başladığım ilk yıllarda, görüşlerine çok değer verdiğim bir büyüğüm bana "üzerine bir gece uyumadan hiç bir konuda karar verme" demişti. Bu motto hep aklımda kaldı, bir de bunun yanına "öfke ile kalkan zararla oturur"u ekledim ve beni en üzen, sinirlendiren konularda bile ani karar vermedim. Çok faydasını gördüğümü söyleyebilirim.

Hemhal olmak sadece karşımızdakini anlamak ile bitmiyor. Bu nedenle modern zamanların "Empati" deyimi yerine, eski Türkçe bu sözcüğü tercih ediyorum. Empati kurmak karşındakini anlamaktan ibaret. Oysa "Hemhal Olmak" kendi duygularını anlatmayı da içeriyor. Evet, karşımdakini anlıyorum ama bu yetmiyor anlaşmak için, bir de kendimi doğru şekilde anlatmam gerekiyor. Aksi sadece "fedakarlıkta bulunmak" oluyor ki, bu davranış insan ilişkilerinin en büyük düşmanı. Zaman içinde ilişkiyi tek taraflı sürdürme haline geliyor yani "ektoparazitizm" oluyor. Etrafınızda böyle hissettiğiniz insanlar varsa, onlardan hızlıca kurtulmanızı öneririm. Bu parazitler yaşam enerjinizi emdikleri için tüm ilişkilerinizi olumsuz etkiliyor, sizi aşağı çekiyor.

Peki nedir doğru iletişim şekli; isteklerimden değil, duygularımdan bahsetmektir. Karşımdakinin kendi doğası gereği yaptığı davranışların, söylemlerin, tepkilerin beni nasıl etkilediğini paravan çekmeden, bahane bulmadan anlatmaktır. Üzüldüm, kalbim kırıldı, incindim, kıskandım, hayal kırıklığına uğradım diyebilmektir.

İlişki çeşitlerinin her türlüsünde beklenti vardır. İnsanların mutsuz olmalarının nedeni büyük ölçüde bu beklentilerin karşılanmamasından kaynaklanır. Sevgilim beni hergün aramıyor, arkadaşım doğum günümde çiçek göndermedi, annem neden eşimi sevmiyor gibi. Peki biliyor mu anneniz sizin birlikte olduğunuz kişiyi O'nun da sevmesinin sizin için ne kadar değerli olduğunu veya sevgiliniz günde 10 kez aranmaktan hoşlandığınızı, bunların sizi mutlu ettiğini...

Bir başka önemli nokta ise kelimelere takılmaktır, genel şikayetler "ama bana ... dedi" şeklinde olur. Ben özellikle tartışma esnasında kullanılan kelimelere, çok fazla anlam yüklenmesini doğru bulmuyorum, önemli olan o an karşımızdakinin ne hissettiğini anlamak! Siz karşınızdakini yaralarsanız, hırçın cevaplar vermesi normaldir, büyük ihtimalle bu kelimeler gerçek görüşlerini içermemektedir.O yüzden kelimelere fazladan mana yüklememek gerekir.

Çok yapılan bir diğer hata da, duyguları anlatmak yerine, "ben böyle istiyorum" demek, ilişkiyi bir iktidar savaşına çevirmek oluyor. Siz gerçekten günde 10 kere telefonla konuşmak istiyor musunuz yoksa, sadece 10 kere telefonla konuşmuş olmak mı hedef. Bunu da dile getirmeden önce dönüp kendimize sormamız gerekir, sırf bildiğim, dediğim olsun diye mi istiyorum yoksa gerçekten benim duygusal dünyamı mı etkiliyor?
Oysa doğru iletişim kurulduğunda insanın doğasında başkalarını mutlu etmek, üzmemek, sevindirmek vardır, kimsenin buna aykırı davranmasını beklememeliyiz. Zaman geçtikçe, insanlar yaş aldıkça değişir, değişmeyen insan öğrenmiyor demektir. Bu nedenle "ben böyleyim, beni böyle kabul edin demek" aslında başlı başına cehalettir. İnsan doğarken elbette "ham"dır, marifet zamanla "pişmek"tir, doğduğun gibi kalmak değil. İnsanlar üzerinde yarattığımız olumsuz etkileri farkedip, bunları geliştirmek en nihayetinde bizi mutlu edecektir.

İktidar savaşını bırakıp, kendimizi karşımızdakine açtığımızda, hayat çok daha kolay olacaktır.

Şems-i Tebrizi'nin 16. altın kuralı der ki;
Kusursuzdur ya Allah,O'nu sevmek kolaydır.
Zor olan hatasıyla, sevabıyla, fani insanları sevmektir.
Unutma ki kişi, birşeyi ancak sevdiği ölçüde bilebilir.
Demek ki hakikaten kucaklamadan ötekini,Yaradan'dan ötürü, yaradılanı sevmeden, ne layıkıyla bilebilir, ne de layıkıyla sevebilirsin.

Sevgiyle ve mutlu kalın...